BATARYA TERMİNOLOJİSİ

BATARYA TERMİNOLOJİSİ

🔋 Batarya Teknolojilerinde Sık Kullanılan Terimler ve Açıklamaları

🔁 1. Çevrim Sayısı (Cycle Count)

Bir tam şarj + tam deşarj işlemine karşılık gelen sayıdır.

⏳ 2. Döngü Ömrü (Cycle Life)

Bataryanın belirli bir kapasite eşiğinin (genelde %80) altına düşmeden dayanabildiği çevrim sayısıdır.

⚡ 3. Enerji Yoğunluğu (Energy Density)

Bir bataryanın kilogram başına ya da litre başına ne kadar enerji depoladığıdır.

• Gravimetrik (Wh/kg)

• Volumetrik (Wh/L)

💸 4. Fiyat (Cost per kWh)

Batarya hücresinin ya da paketin 1 kWh kapasite başına maliyeti. Genelde USD/kWh olarak ölçülür.

🧯 5. Güvenlik (Safety)

Termal kaçak, kısa devre, delinme gibi durumlara karşı bataryanın dayanımı.

📈 6. SoH – State of Health (Sağlık Durumu)

Bataryanın zamanla ne kadar yaşlandığını belirten parametre.

• %100 SoH = yeni batarya

• %80 SoH = kapasite sınırına yaklaşmış batarya

📉 7. SoC – State of Charge (Şarj Durumu)

Bataryanın anlık doluluk oranı.

• %0 = boş

• %100 = dolu

⏳ 8. RUL – Remaining Useful Life

Bataryanın kalan kullanılabilir ömrü. Özellikle makine öğrenmesi tabanlı modellerde tahmin edilmeye çalışılır.
🔍 SoH & RUL birlikte kullanılır.

⚙️ 9. C-Rate (Şarj/Deşarj Oranı)

• 1C → Batarya 1 saatte tam şarj edilir veya boşaltılır

• 0.5C → 2 saatte şarj

• 2C → 0.5 saatte şarj

🧪 10. Anot ve Katot

• Anot (–): Elektron veren elektrot

• Katot (+): Elektron alan elektrot
  Kimyasal yapıya göre LFP, NMC, LTO gibi çeşitler vardır.

🧠 11. BMS – Battery Management System

Batarya paketinin güvenli çalışmasını sağlar:

• Hücre voltaj takibi

• Sıcaklık izleme

• Dengeleme

• Şarj kontrolü

🧾 12. OCV – Open Circuit Voltage

Yük altında olmayan, dinlenme halindeki bataryanın ölçülen gerilimidir. SoC tahmini için kullanılır.

⚡ 13. IR – Internal Resistance

Bataryanın iç direnci. Artarsa, ısı üretimi artar ve verim düşer. Yaşlanma belirtisidir.

🔬 14. Kalenderik Yaşlanma (Calendar Aging)

Bataryanın kullanılmasa bile zamanla bozulması. Özellikle yüksek sıcaklıkta depolanan bataryalarda görülür.

🔄 15. Çevrimsel Yaşlanma (Cycle Aging)

Şarj-deşarj döngülerine bağlı olarak performansın azalması.

🔁 16. DoD – Depth of Discharge

Bataryanın ne kadarının kullanıldığını gösterir.

• %100 DoD = Tam deşarj

• %20 DoD = %80 kapasite korunmuş

🧱 17. Form Faktörleri

Bataryanın fiziksel yapısı:

• Silindirik (18650, 21700)

• Prizmatik (Alüminyum kasa)

• Poşet tipi (Pouch)

🔄 18. Dengeleme (Balancing)

Hücreler arasında voltaj farkı varsa BMS bunu dengeler.

• Pasif dengeleme: Fazla enerjiyi ısıya çevirerek atar

• Aktif dengeleme: Fazla enerjiyi diğer hücrelere aktarır

🧊 19. Termal Yönetim

Bataryanın sıcaklıklarının kontrol altında tutulması için yapılan soğutma/ısıtma uygulamaları (hava, sıvı, faz değişimli sistemler).

🔌 20. Fast Charging (Hızlı Şarj)

Yüksek C-rate ile kısa sürede bataryayı doldurma.
⚠️ Aşırı hızlı şarj ömre zarar verebilir.

📉 21. Şarj Tutma Yeteneği (Self-Discharge Rate)

Bataryanın kullanılmadan kendi kendine boşalma hızı.

• Lityum-iyon bataryalarda genelde %1-3/ay

• NiMH gibi eski tiplerde çok daha fazladır.

🔁 22. Round-Trip Efficiency

Şarj edilen enerjinin ne kadarının tekrar alınabildiğini gösterir.
Örn: %90 → 100 Wh verirsen 90 Wh geri alırsın.

🧪 23. Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS)

Bataryanın iç yapısal ve kimyasal analizinde kullanılan gelişmiş test metodu.

📦 24. Cell, Module, Pack

• Cell: Tekli hücre

• Module: Hücre grubu

• Pack: Modüllerden oluşan batarya sistemi (BMS içerir)

🧠 25. Machine Learning in Battery Estimation

SoH, SoC ve RUL gibi parametrelerin tahmini için veri odaklı yapay zeka modelleri kullanılır.

🌍 26. Carbon Footprint

Bataryanın üretimi ve kullanımı boyunca atmosfere salınan toplam CO₂ miktarıdır. Sodyum-iyon sistemler bu konuda avantajlıdır.

🔒 27. Fail-Safe

Aşırı ısınma, kısa devre, delme gibi durumlarda devreyi keserek güvenliği sağlayan elektronik veya fiziksel koruma.

📚 Özet

Bu terimlerin çoğu:

• 📊 Tasarım (elektrot seçimi, hücre tipi),

• ⚙️ Uygulama (EV, ESS, UPS),

• 🧠 Yapay zeka modellemesi (SoH, RUL tahmini),

• 🧪 Test ve karakterizasyon alanlarında aktif olarak kullanılır.

✅ Ekstra İpuçları

• “Cycle life yüksek ama DoD düşükse” → Bataryanın yalnızca kısmı kullanılır ama daha uzun ömürlü olur.

• “C-rate yüksekse” → Hızlı şarj/düşük ömür riski doğar.

• “Yüksek enerji yoğunluğu her zaman iyi değildir” → Güvenlik ve termal yönetim önemli.

✨ Sizin İçin En Uygun Enerji Çözümünü Birlikte Tasarlayalım!

LionBMS by Cyberfet, batarya sistemleri ve BMS teknolojileri konusunda uzmanlaşmış bir firmadır.
İhtiyacınıza özel çözümler geliştiriyor, performans ve güvenliği bir arada sunuyoruz.

📧 Bizimle iletişime geçin: info@cyberfet.com